W dniu 12 października 2018 r. w siedzibie Sekcji, tj. w Instytucie Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich w Poznaniu, odbyło się Walne Zebranie Członków Sekcji Fitoterapii Polskiego Towarzystwa Lekarskiego. Obrady rozpoczął i powitał przybyłych członków (w liczbie 34) prezes Zarządu SF prof. Waldemar Buchwald. Następnie poprosił o zabranie głosu – zaproszoną na posiedzenie Panią Dyrektor IWNiRZ – prof. Małgorzatę Zimniewską.
Prezes Sekcji przedstawił porządek i regulamin Walnego Zebrania, które zostały jednogłośnie przyjęte przez zgromadzonych uczestników. Sekretarz SF – Elżbieta Hołderna-Kędzia zaprezentowała kandydatury na nowych członków Sekcji, które wpłynęły do Zarządu w okresie od poprzedniego zebrania, tj. od 9 listopada 2017 r. do chwili obecnej. Wszyscy kandydaci odpowiadali wymaganiom Statutu i zostali w głosowaniu jawnym jednomyślnie przyjęci w poczet członków SF-PTL.
Następnie uczestnicy obrad z dużym zainteresowaniem wysłuchali dwóch wykładów. Pierwszy, zatytułowany „Racjonalna fitoterapia”, przedstawiła w przeglądowej prezentacji prof. Irena Matławska. Omówiła ona, m.in. synergizm pomiędzy surowcami roślinnymi, wymagania stawiane produktom o ugruntowanym działaniu medycznym oraz pozostałym produktom tradycyjnym, a także historyczne podstawy wiodące do powstania, rozwoju i ugruntowania racjonalnej fitoterapii w dniu dzisiejszym. W drugim wykładzie, pt. „Marihuana lecznicza – wyzwanie dla nowoczesnej farmakoterapii”, prof. Przemysław Mikołajczak zwrócił uwagę na korzyści płynące z wykorzystania konopi indyjskich w wielu ciężkich i nie poddających się leczeniu konwencjonalnemu chorób ośrodkowego układu nerwowego, w tym padaczki lekoopornej i bólu neuropatycznego. Na uwagę zasługuje również fakt, że ekstrakty i preparaty z konopi indyjskich mają niewielki potencjał uzależniający w porównaniu z innymi środkami z tej grupy.
Po krótkiej przerwie prezes Zarządu Sekcji – prof. Waldemar Buchwald zaproponował wybór w głosowaniu jawnym Prezydium Zgromadzenia. Na przewodniczącego jednogłośnie zaakceptowano prof. Przemysława Mikołajczaka, a na sekretarza mgr Małgorzatę Górską-Pauksztę. Następnie przewodniczący przedstawił dalszy regulamin obrad i zaproponował zgłaszanie kandydatów do 3-ch Komisji. W głosowaniu jawnym do Komisji Mandatowo-Skrutacyjnej weszli jednogłośnie: dr Paulina Znajdek-Awiżeń i lek. med. Tadeusz Waligóra, do Komisji Wyborczej: dr Marcin Szymański oraz mgr Małgorzata Górska-Paukszta, a w składzie Komisji Uchwał i Wniosków znaleźli się: mgr Anna Bober i lek. med. Wojciech Gziut.
W dalszej kolejności, na wniosek przewodniczącego Walnego Zebrania, prezes Zarządu Sekcji Fitoterapii-PTL prof. Waldemar Buchwald przedstawił sprawozdanie z działalności Sekcji w okresie minionej 4-letniej kadencji. W tym okresie Zarząd Sekcji podejmował starania w różnych obszarach. W ramach „Ocen eksperckich suplementów diety” opracowano regulamin Oceny Eksperckiej wraz z Formularzem zgłoszeniowym, które rozesłano drogą elektroniczną do licznych firm wytwarzających preparaty zawierające składniki roślinne. Niestety zainteresowanie przygotowaniem powyższych ocen było znikome.
Członkowie Sekcji Fitoterapii popularyzowali wiedzę naukową i popularno-naukową dotyczącą surowców i preparatów roślinnych wśród szerokiego grona odbiorców, w tym przedstawicieli różnych środowisk medycznych, a także osób spoza branży medycznej z różnych specjalności i dziedzin przemysłu. W okresie 4-letniej działalności Zarządu, Sekcja Fitoterapii PTL była współorganizatorem dwóch Sejmików Zielarskich, które odbyły się po raz pierwszy w Centrum Hotelowo-Konferencyjnym w Trzebawiu-Rosnówko, w miejsce dotychczasowego Żerkowa.
W latach 2015 i 2016 współorganizowano wraz z Phytopharm Klęka i PKZ dwie konferencje Naukowo-Szkoleniowe z cyklu „Racjonalna Fitoterapia w medycynie konwencjonalnej” adresowane do środowiska medycznego, w tym „Racjonalna Fitoterapia w profilaktyce i terapii chorób z przeziębienia” oraz „Fitoterapia w pediatrii”. Członkowie Sekcji prezentowali wykłady oraz prowadzili sesje tematyczne. Ważnym wydarzeniem była reaktywacja, wraz z Wielkopolską Izbą Lekarską, konferencji z cyklu Interherba, skierowanej do lekarzy i farmaceutów. Pierwsza z nich, pt. „Fitoterapia w praktyce lekarskiej”, odbyła się w 2015 r. w pomieszczeniach IWNiRZ. W ślad za konferencją w Biuletynie Wielkopolskiej Izby lekarskiej Nr 2/2015 zamieszczono materiały informacyjne promujące Sekcję Fitoterapii PTL.
W okresie 4-letniej działalności wiedzę z zakresu fitoterapii propagowano również na łamach kwartalnika Postępy Fitoterapii. Publikowano w nim prace oryginalne i przeglądowe, jak również zamieszczano bieżące informacje dotyczące szkoleń i konferencji dla lekarzy, farmaceutów oraz studentów medycyny i farmacji. Udaną inicjatywą okazały się studia podyplomowe organizowane przez Katedrę i Zakład Farmakognozji Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, pt. „Zioła w profilaktyce i terapii”. W kolejnych edycjach tych studiów w charakterze wykładowców zaangażowani byli również członkowie Sekcji Fitoterapii.
W ramach starań o wszechstronne wykształcenie przyszłych lekarzy wystosowano po raz kolejny pismo do Ministra Zdrowia w sprawie uwzględnienia fitoterapii w programie nauczania studentów medycyny. Członkowie Sekcji włączyli się również w opracowywanie opinii na temat suplementów diety, przygotowywania monografii roślin oraz konstruowania listy suplementów diety. Sekcja Fitoterapii zadeklarowała współorganizację Konferencji pt. „Ekologia w służbie człowieka” wraz z Pomorskim Uniwersytetem Medycznym oraz Uniwersytetem Medycznym i Uniwersytetem Przyrodniczym w Lublinie.
Następnie przewodniczący Komisji Rewizyjnej – dr Tadeusz Grochowina odczytał sprawozdanie z działalności Komisji w minionym 4-letnim okresie, po czym udzielono absolutorium ustępującemu Zarządowi.
W ramach dyskusji nad sprawozdaniami zabrał głos dr Arkadiusz Kapliński. Stwierdził on, że potencjał Sekcji Fitoterapii jako stowarzyszenia, nie jest w pełni wykorzystywany. Należałoby rozszerzyć działania promujące fitoterapię (łącznie z wydaniem materiałów informacyjnych) wśród lekarzy i studentów medycyny w całej Polsce, a nie tylko na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Ważnym zadaniem jest również dotarcie do pacjentów przychylnie nastawionych do szeroko pojętej terapii lekiem roślinnym.
Głosem w dyskusji podzielił się również dr Jerzy Jambor, który przybliżył zebranym przesłanki historyczne związane z powstaniem w 1998 r. Sekcji Fitoterapii – organu Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, na wniosek działającego już od wielu lat w Polsce Polskiego Komitetu Zielarskiego. Po 2-letnim okresie stagnacji, Sekcję reaktywowano w 2010 r., a jej członkowie włączyli się aktywnie w prace dotyczące uregulowania rynku suplementów diety, a także propagowania racjonalnej fitoterapii wśród osób zainteresowanych tą dziedziną medycyny. Istnieje pilna potrzeba szerszego niż dotychczas propagowania leku roślinnego również poprzez stronę internetową, aktualnie mało aktywną. Do tych kwestii przychylił się także dr Dariusz Szabela z Poradni Bonifratrów w Warszawie, proponując pomoc w działalności Sekcji poprzez działania marketingowe.
W dalszym punkcie Walnego Zebrania przystąpiono do głosowania w trybie tajnym, do Zarządu i Komisji Rewizyjnej Sekcji Fitoterapii. W składzie Zarządu Sekcji spośród 14 zgłoszonych kandydatów wyłoniono 10 z największą liczbą głosów (Dariusz Szabela, Stanisław Han, Waldemar Buchwald, Jerzy Jambor, Bogdan Kędzia, Renata Ochocka, Irena Matławska, Elżbieta Hołderna-Kędzia, Wiesława Bylka, Krzysztof Błecha), natomiast do Komisji Rewizyjnej zaakceptowano 3-ch kandydatów (Tadeusz Grochowina, Marcin Samosiej, Jadwiga Panek-Lenartowicz). Członkowie Zarządu w wyniku ukonstytuowania się wybrali ze swego grona ponownie prof. Waldemara Buchwalda na przewodniczącego, dr Stanisława Hana oraz lek. med. Krzysztofa Błechę i dr Dariusza Szabelę na zastępców, prof. Irenę Matławską w charakterze skarbnika i mgr Elżbietę Hołderną-Kędzia jako sekretarza Sekcji Fitoterapii PTL. Przewodniczącym Komisji Rewizyjnej został dr Tadeusz Grochowina, a zastępcami – lek. Marcin Samosiej i lek. Jadwiga Panek-Lenartowicz.
Po ogłoszeniu wyników głosowania przez lek. med. Tadeusza Waligórę, ponownie wybrany na funkcję prezesa Sekcji Fitoterapii PTL – prof. Waldemar Buchwald podziękował wszystkim za zaufanie i zapowiedział realizację najważniejszych postulatów związanych z działalnością Sekcji w nowej kadencji i wspólnym szerokim promowaniem fitoterapii w różnych środowiskach.
W ramach wolnych głosów i wniosków przystąpiono do zgłaszania postulatów przez uczestników zebrania. Prof. Irena Matławska zaproponowała zorganizowanie I konferencji Sekcji Fitoterapii z intensywnym propagowaniem jej wśród jak najszerszej liczby członków i osób zainteresowanych, a także rozszerzenie przedmiotu _ farmakologii dla studentów medycyny o fitoterapię, z utworzeniem odrębnego kierunku kształcenia. Podobne postulaty odnośnie szkoleń dla studentów i lekarzy zgłaszali inni członkowie Sekcji (lek. med. Krzysztof Błecha, lek. med. Wojciech Gziut, prof. Wiesława Bylka). Z kolei dr Arkadiusz Kapliński i lek. med. Wojciech Gziut postulowali uzyskiwanie przez lekarzy odbywających szkolenia certyfikatów potwierdzających specjalizację w zakresie fitoterapii. Dodatkowo dr Arkadiusz Kapliński proponował rozszerzenie zakresu szkoleń o zagadnienia rolnicze. Zdaniem prof. Przemysława Mikołajczaka ze względu na przeładowanie programu studiów medycznych, wprowadzenie nowego przedmiotu napotkałoby na trudności, stąd dobrym rozwiązaniem mogą być studia podyplomowe.
Na tym Walne Zebranie członków Sekcji Fitoterapii Polskiego Towarzystwa Lekarskiego zakończono, potwierdzając wybór nowego Zarządu na następną kadencję na lata 2018-2022.
Mgr inż. Małgorzata Górska-Paukszta
Mgr farm. Elżbieta Hołderna-Kędzia
Dr hab. n. farm. Bogdan Kędzia, prof. IWNiRZ, farmaceuta i mikrobiolog, absolwent Akademii Medycznej w Gdańsku. Stopień naukowy doktora nauk farmaceutycznych (1970 r.) i doktora habilitowanego (2000 r.) uzyskał na Wydziale Farmaceutycznym Akademii Medycznej w Poznaniu. W latach 1965–1972 był zatrudniony w Zakładzie Mikrobiologii Farmaceutycznej AM w Poznaniu. W 1972 roku rozpoczął pracę naukową w Instytucie Przemysłu Zielarskiego w Poznaniu (następnie w Instytucie Roślin i Przetworów Zielarskich). Początkowo zatrudniony był na stanowisku adiunkta i kierownika Pracowni Mikrobiologicznej Zakładu Farmakologii. W latach 1980–1986 pełnił obowiązki kierownika Zakładu Farmakologii, a w okresie od 1992 do 2002 roku był kierownikiem tego Zakładu. W latach 1977–1990 roku pełnił funkcję Sekretarza Rady Naukowej Instytutu. W latach 2003–2015 był pracownikiem Zakładu Farmakologii i Fitochemii, a następnie Zakładu Innowacyjnych Biomateriałów i Nanotechnologii (2015–2020). W kadencji 2010-2014 powierzono mu funkcję prezesa Sekcji Fitoterapii Polskiego Towarzystwa Lekarskiego. Przez wiele lat był także sekretarzem redakcji, a następnie redaktorem wiodącym czasopism Herba Polonica oraz Postępy Aerozoloterapii. Od 2004 roku aż do śmierci pełnił funkcję redaktora prowadzącego kwartalnik Postępy Fitoterapii. Uhonorowany m.in. Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Srebrną Odznaką Zasłużony Pracownik Przemysłu Spożywczego, Złotą Odznaką Polskiego Związku Pszczelarskiego i Nagrodą Pszczelniczego Towarzystwa Naukowego za Wybitne Osiągnięcia w Dziedzinie Apiterapii. Profesor był wybitnym specjalistą w dziedzinie mikrobiologii leku roślinnego, surowców zielarskich oraz apiterapii. Zmarł 20 lipca 2020 r.